Mentale weerbaarheid bij dreiging 'Zelfverdediging begint in je hoofd'
In een bedreigende situatie zoals een mes bedreiging zijn het niet je spieren die als eerste reageren – het is je brein. Of je bevriest, vecht of vlucht, hangt af van wat je ziet, voelt en kiest.
In deze Fundamentals 1 module leer je mentale weerbaarheid. Hoe je rust en richting houdt, zelfs als alles in je lijf schreeuwt van angst.
Waarom dit belangrijk is?
Bij Inside Defence trainen we niet alleen je lichaam, maar ook je brein. In een dreigende situatie – zoals een mesdreiging, intimidatie of bedreiging richting je kinderen – is je mentale reactie minstens zo belangrijk als je fysieke vaardigheden. De eerste seconden bepalen of je bevriest, vlucht, of handelt.
Door je bewust te worden van wat er gebeurt, wat iemand van je wil en wat jouw opties zijn, vergroot je je kans op veiligheid. Je leert sneller schakelen, rustiger blijven en betere keuzes maken onder druk. Dat geeft vertrouwen. En dat vertrouwen neem je mee – in het OV, op straat, op je werk, in je relaties.
Deze module is essentieel in ons Fundamentals curriculum 1 omdat het jou iets geeft wat niemand je af kan nemen: mentale grip in het moment van gevaar.
Wat angst je eigenlijk vertelt
“Als je op een dak staat, ben je bang om naar de rand te lopen.
Als je bij de rand bent, ben je bang om te vallen.
Maar als je valt… ben je niet meer bang.
Dan ben je bezig met overleven.”
– Gavin de Becker, The Gift of Fear
Deze metafoor laat zien dat angst een waarschuwing is – niet je vijand. Angst is het bewijs dat het nog niet te laat is. Dat je nog invloed hebt.
De dreiging zelf is dus niet het einde, maar een kans.
💡 Gebruik dat in je mindset:
“Dit is nog geen actie, dit is een waarschuwing.”
“Het is nog niet te laat.”
“Ik kan nog iets doen.”
Op het moment dat je angst benoemt en begrijpt, verschuif je van paniek naar aanwezigheid.
Van bevriezen naar handelen met richting.
Dreiging is echt. Maar jij hebt invloed.
"Het gevaar is reëel. De angst is een signaal. Wat je er daarna mee doet, is aan jou." – The Gift of Fear van Gavin de Becker, een must read over intuïtie en gevaar (gavindebecker.com).
Het 7-stappenplan
De vorm van de dreiging (wapen, woorden, houding) is niet het doel. Het is een middel.
Stel jezelf de vraag: Wat wil deze persoon van mij?
| Dreiging | Mogelijk doel |
|---|---|
| Mes op je gericht | Je spullen / controle / je verlammen |
| "Ga mee, of ik steek je neer" | Ontvoering / misbruik / moord |
| "Als je dit doet, pak ik je kinderen" | Macht / controle / angst zaaien |
| Dreigende houding / schreeuwen | Intimidatie / dominantie / escalatie |
🔑 Zolang je begrijpt wat het doel is, kun je keuzes maken die je kans op overleven vergroten.
Zeg in jezelf (snel en helder):
"Hij wil controle. Ik ben in gevaar. Maar ik ben niet machteloos."
Dit helpt om niet te bevriezen. Door te benoemen activeer je je bewuste brein.
| Reageren | Actie – vechten of vluchten, als het kán en nodig is. |
| Relateren | Kalmeren – tijd winnen, meespelen, situatie beïnvloeden. |
| Rusten | Ondergaan – soms is overleven even niets doen, afwachten. |
💡 De juiste keuze hangt af van timing, omgeving, hun gedrag én jouw vaardigheid. Wat zegt jouw onderbuikgevoel je?
Wat gebeurt er écht?
Wat zie ik, hoor ik, voel ik?
Is dit de opbouw naar geweld of is het al begonnen?
Wat heb ik nodig om hier levend uit te komen?
Dat is het enige doel. Je waardigheid komt later. Je spullen zijn vervangbaar.
Je kinderen, je leven: die zijn niet onderhandelbaar.
| Situatie | Strategie (mentaal + fysiek) |
| Mes op je gericht voor je spullen | Geef wat gevraagd wordt – bewust, rustig. Kijk naar hun handen, niet hun gezicht. Bereid je op actie voor als het escaleert. RAAK (Rustig blijven, Accepteren, Afgeven, Kijken) |
| Dreiging om je mee te nemen | Dit is de lijn. Mensen die je willen verplaatsen willen controle. Nu handelen (ontsnappen, vechten, chaos creëren). |
| Dreiging richting kinderen | Jij bent hun schild. Zoek dekking, roep hulp, creëer afstand. Vecht als het moet, hard en explosief. |
| Verbale intimidatie | Houd afstand, gebruik assertieve lichaamstaal. Geen excuses maken, niet in discussie gaan. Kijk, adem, denk. |
Herhaal situaties in je hoofd. Bijvoorbeeld:
“Hij wil me verplaatsen – ik moet nu iets doen.”
“Ik geef mijn tas, maar ik let op zijn hand en voetpositie.”
“Hij zoekt controle – ik blijf kalm maar alert.”
Train je brein zoals je je lichaam traint.
“If you can’t be the strongest, be the most committed.” – Lee Morrison
“Violence of action beats technique every time.” – Tim Larkin
“De eerste keuze is niet vechten. Het is kiezen.” – Rory Miller
Jouw commitment om te leven – en om eventueel terug te vechten – is krachtiger dan techniek.
Je maakt die keuze vooraf, niet op het moment zelf.
Wat levert dit je op?
Je herkent gevaar eerder
Je blijft kalm en bewust
Je weet wat je opties zijn
Je vergroot je overlevingskans
Je traint je brein zoals je je lichaam traint
Download hand-out
Wil je dit trainen in de praktijk? Boek een proefles of bekijk onze workshops over mentale en fysieke zelfverdediging.
Enthousiast?
Claim je gratis proefles!
We nodigen je van harte uit om mee te doen aan een gratis proefles om te ervaren wat onze trainingen voor jou kan betekenen.